ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ NEDİR?

Asgari kurumlar vergisi, şirketlerin belirli bir taban oran üzerinden vergilendirilmesini sağlayan bir vergi türüdür. Bu uygulama, düşük vergi matrahı beyan eden veya vergi teşviklerinden faydalanan işletmelerin asgari düzeyde vergi ödemesini amaçlar. OECD’nin Küresel Asgari Vergi düzenlemeleri çerçevesinde gündeme gelen bu vergi, vergi rekabetini dengelemeyi ve vergi tabanının aşındırılmasını önlemeyi hedefler. Türkiye’de de benzer bir düzenleme ile işletmelerin vergi yükümlülüklerinde taban bir oran belirlenmesi planlanmaktadır.

Asgari Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Asgari kurumlar vergisi, şirketlerin hesapladıkları vergiye ek olarak, belirlenen bir taban oran üzerinden yeniden değerlendirilerek hesaplanır. Genel hesaplama yöntemi şu şekildedir:
    1.    Asgari Matrahın Belirlenmesi: Vergiye tabi kazançlar, teşvik ve istisnalar dikkate alınarak düzeltilmiş bir vergi matrahı oluşturulur.
    2.    Asgari Vergi Oranı Uygulanması: Belirlenen asgari kurumlar vergisi oranı (örneğin %15) bu matrah üzerinden hesaplanır.
    3.    Karşılaştırma Yapılması: Şirketin mevcut vergi yükü (standart kurumlar vergisi ve diğer vergi yükümlülükleri) ile hesaplanan asgari vergi karşılaştırılır.
    4.    Ek Vergi Ödenmesi: Eğer mevcut vergi yükü, asgari kurumlar vergisinin altında kalıyorsa, fark kadar ek vergi ödenir.

Bu sistem, özellikle çok uluslu şirketlerin düşük vergi yükü avantajını azaltmak ve adil bir vergi düzeni sağlamak amacıyla uygulanmaktadır.

Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplama Örneği

Diyelim ki bir şirketin finansal durumu aşağıdaki gibidir:
    •    Muhasebe Karı: 10.000.000 TL
    •    Vergi Teşvik ve İstisnalar: 3.000.000 TL
    •    Vergiye Tabi Matrah (Mevcut Sistem): 7.000.000 TL
    •    Mevcut Kurumlar Vergisi Oranı: %25
    •    Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi: 7.000.000 TL × %25 = 1.750.000 TL
    •    Asgari Kurumlar Vergisi Oranı (Örnek olarak %15 alınmıştır):

Asgari kurumlar vergisinin hesaplanması için öncelikle düzeltilmiş bir matrah belirlenir. OECD kurallarına göre asgari matrah genellikle muhasebe karı baz alınarak hesaplanır.
    •    Asgari Vergi Matrahı: 10.000.000 TL
    •    Asgari Kurumlar Vergisi Tutarı: 10.000.000 TL × %15 = 1.500.000 TL

Karşılaştırma:
    •    Mevcut sistemde hesaplanan kurumlar vergisi: 1.750.000 TL
    •    Asgari kurumlar vergisi: 1.500.000 TL

Bu durumda, mevcut sistemde hesaplanan vergi asgari verginin üzerinde olduğu için ek bir vergi ödemesi yapılmaz.

Ancak, diyelim ki teşviklerden dolayı şirketin vergi yükü daha da azaldı ve ödenmesi gereken kurumlar vergisi 1.200.000 TL oldu.
Bu durumda:
    •    Asgari kurumlar vergisi olan 1.500.000 TL ile karşılaştırılır.
    •    Şirket, aradaki 300.000 TL farkı ek vergi olarak öder.

Bu hesaplama yöntemi, şirketlerin aşırı vergi teşviklerinden faydalanarak çok düşük vergi ödemesini engellemeyi amaçlar.

Daha spesifik bir örnek veya farklı bir senaryo üzerinden hesaplama yapmamız gerekirse;

Daha detaylı bir senaryo üzerinden hesaplama yapalım.

Örnek Senaryo

Bir şirketin finansal ve vergisel bilgileri şu şekildedir:
    •    Muhasebe Karı: 20.000.000 TL
    •    Vergi Teşvik ve İstisnalar: 8.000.000 TL
    •    Vergiye Tabi Matrah (Mevcut Sistem): 12.000.000 TL
    •    Mevcut Kurumlar Vergisi Oranı: %25
    •    Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi:
12.000.000 TL × %25 = 3.000.000 TL

Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplaması
    •    Asgari Vergi Oranı (Örnek olarak %15 alınmıştır)
    •    Asgari Vergi Matrahı (Muhasebe Karı üzerinden hesaplanır):
20.000.000 TL × %15 = 3.000.000 TL

Karşılaştırma:
    •    Mevcut sistemde hesaplanan kurumlar vergisi: 3.000.000 TL
    •    Asgari kurumlar vergisi: 3.000.000 TL

Bu durumda şirketin ödediği vergi asgari kurumlar vergisi ile aynı olduğu için ek bir vergi çıkmaz.

⸻

Örnek 2 – Daha Düşük Vergi Ödeyen Şirket

Bu kez şirketin bazı ekstra teşviklerden faydalandığını ve vergi yükünün daha da azaldığını varsayalım:
    •    Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi (Mevcut Sistemle): 2.000.000 TL

Asgari kurumlar vergisi ise yine:
20.000.000 TL × %15 = 3.000.000 TL

Karşılaştırma:
    •    Mevcut sistemde hesaplanan vergi: 2.000.000 TL
    •    Asgari kurumlar vergisi: 3.000.000 TL
    •    Ödenmesi gereken ek vergi: 3.000.000 TL - 2.000.000 TL = 1.000.000 TL

Bu durumda, şirket 1.000.000 TL ek vergi ödemek zorunda kalır.

Sonuç

Asgari kurumlar vergisi, şirketlerin vergi teşvikleri ile çok düşük vergi ödemesini önlemek için kullanılır. Eğer mevcut sistemle hesaplanan vergi asgari vergiden düşükse, fark kadar ek vergi alınır.

Faydalı olması dileğiye, Sağlıkla Kalın.

SMMM HALİM VARDAR